LTER Serbia

LTER Sajtovi

Fruška gora

Fruška gora je istraživački lokalitet sa umerenom klimom, na čijim padinama se nalaze listopadne šume sa raznovrsnim tipovima klimatogenih šumskih zajednica koje su pod stalnim i sve većim pritiskom okolnih urbanih sredina, građevinarstva, saobraćaja, poljoprivrede i privrednog korišćenja. Dominantne šume su Mezofilne mešovite šume hrasta kitnjaka (Quercus petraea) i evropskog graba (Carpinus betulus), dominiriraju, a prisutne su i orografski uslovljene bukove šume, kao i termofilne hrastove šumske zajednice cera (Quercus cerris), hrasta medunca (Quercus pubescens) i sladuna (Quercus frainetto). Geografski, područje Fruške gore pripada kontinentalnoj klimi, ali zbog šumovitosti ima i subkontinentalne karakteristike. Osnovna svrha ovog istraživačkog lokaliteta je da promoviše i proširi istraživanje životne sredine i angažuje što veći broj istraživačkih institucija i naučnika.

Za sada, tri institucije sprovode dugoročni monitoring različitih klimatskih i ekoloških parametara na ovom lokalitetu: Institut za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu, Novi Sad, Departman za biologiju i ekologiju Univerziteta u Novom Sadu, i Institut BioSense sa Univerziteta u Novom Sadu.

DEIMS link: https://deims.org/f1c571d2-11e3-4072-ac66-073600ce152c

Sunčani salaš

Sunčani salaš je revitalizovani peskovito-stepski lokalitet u okviru prirodnog dobra, kategorisanog kao Predeo izuzetnih odlika „Subotička peščara“. Predstavlja važan deo otvorene travnate površine integrisane u pretežno poljoprivredni pejzaž i služi kao veza sa sličnim lokalitetima na zapadu i severu. Ovaj lokalitet ima dve osnovne svrhe: očuvanje biodiverziteta jer sadrži važne elemente panonskog biodiverziteta, kao što je, na primer, četvrtina celokupne poznate populacije kritično ugroženog vojvođanskog slepog kučeta (Nannospalax (leucodon) montanosyrmiensis), kao i populacije (evropske) tekunice (Spermophilus citellus) koja je reintrodukovana u Subotičku peščaru nakon 70 godina, kao i značajne vrste ptica; i istraživačke svrhe, sa ciljem povezivanja istraživača sa BioSense instituta i Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, Biološkog fakulteta i Instituta za biološka istraživanja „Siniša Stanković“, Univerziteta u Beogradu i Katedre za zaštitu prirode, zoologiju i upravljanje divljači, Univerziteta u Debrecinu u svrhu praćenja različitih bioloških, klimatskih, zemljišnih i vegetacijskih parametara.

DEIMS link: https://deims.org/5f5c850d-0036-49ac-97be-f9b314898607

Velika Morava

Velika Morava je reka duga 175 km nastala spajanjem Južne i Zapadne Morave. Površina celokupnog sliva, uključujući Zapadnu i Južnu Moravu, iznosi oko 38.000 km², dok je površina rečnog basena Velike Morave 6.760 km². Srednji godišnji protok reke je 245 m³ s-1 (merna stanica Ljubičevo, blizu ušća u Dunav – Godišnji izveštaji o stanju voda 1999-2008). Po veličini slivnog područja i svog toka, Velika Morava je jedna od najvećih pritoka Dunava. Iznad 95% sliva se nalazi na teritoriji Republike Srbije. Režim vode je unimodalni, karakterišu ga izražene sezonske fluktuacije. U proleće reka može biti skoro bujična (srednji protok blizu ušća 560 m³/s), dok u ostatku godine vlada period „niskog vodostaja“, posebno u jesen, kada srednji protok ne prelazi 100 m³/s. Rečno korito je široko 80-200 m, a duboko do 10 m, mada prosečna dubina ne prelazi 2 m. Silikati predstavljaju dominantni geološki supstrat u celokupnom slivnom području. Prema glavnim geografskim karakteristikama reka se može podeliti na dva glavna dela. Donji deo, od ušća u Dunav do ušća reke Resave (kod Svilajnca), sa tipičnim nizijskim vodotokom ukupne dužine od 85 km (nadmorska visina ispod 100 metara nadmorske visine), sa deklinacijom od 0,35 ‰ i peskom i muljem kao dominantnim frakcijama rečnog korita. Ovaj deo reke Velike Morave pripada Ekoregionu 11 (ER11_Ser). Gornji deo, koji pripada Ekoregionu 5 (ER5_Ser), od ušća Resave do Stalaća (ušća Južne i Zapadne Morave), dugačak je 90 km (srednja nadmorska visina je iznad 100 metara nadmorske visine, do 135 metara), deklinacija je 0,44 ‰, dok u rečnog koritu dominiraju frakcije peska i šljunka. Sliv Velike Morave poseduje četiri mesta za kontinuriani monitoring I gusto je naseljeno područje. Reka je pod uticajem različitih izvora zagađenja (organskih, poljoprivrednih, industrijskih), kao i hidromorfoloških pritisaka (sečenje meandara, skraćivanje, kanalisanje, kao i vađenje šljunka i peska).

DEIMS link: https://deims.org/5bc9428a-46e2-48c3-beb5-aec13d06f0fe